Στέκεσαι μπροστά στον καθρέφτη, ζουλιέσαι και ξαναζουλιέσαι και πιάνεις κάτι που θεωρείς περιττό. Έτσι ξεκινά. Το δεύτερο βήμα είναι να κόψεις λίγο το φαγητό. Στο τρίτο εξαναγκάζεις τον εαυτό σου να κόψει το φαγητό. Πριν το καταλάβεις είσαι σε ένα κρεβάτι νοσοκομείου με ένα χωνί στο λαρύγγι σου και σε εξαναγκάζουν να καταπιείς το φαγητό. Διάγνωση? Anorexia nervosa.
To σενάριο είναι αρκετά γνωστό πλέον, άνθρωποι με νευρική ανορεξία ζουν τραγικές στιγμές και φαίνεται. Ένα παιδί πάρα πολύ αδύνατο, χλωμό, χωρίς ενέργεια, ακόμα κι αν προσπαθεί να δείξει ακριβώς το αντίθετο. Αυτή είναι συνήθως η εικόνα που έχουμε όλοι όταν σκεφτόμαστε έναν άνθρωπο με αυτήν την αρρώστια. Δικαιολογημένα. Τι γίνεται όμως μετά? Όταν αρχίσει το παιδί να τρώει, θελημένα ή μη? Σημαίνει αυτό πως έγινε καλά? Όχι. Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα.
Η δική μου ιστορία ξεκίνησε πριν από 7 χρόνια και είναι αρκετά συνηθισμένη. Όντας πάντοτε ένα παιδί πολύ αδύνατο, σε σημείου κόμπλεξ, όταν έφτασα στη εφηβεία και έβαλα κάποια κιλά δεν αναγνώριζα τον εαυτό μου. Έφτασα στα άκρα πολύ γρήγορα, απόλυτα συνειδητοποιημένη για το πρόβλημα μου. Αυτό όμως δεν με σταμάτησε. Δεν έτρωγα λίγο κάθε μέρα αλλά δεν έτρωγα τίποτα, καμία μέρα. Ζούσα με υγρά για αρκετούς μήνες. Επόμενο ήταν να ακολουθήσει και η κατάθλιψη. Ζούσα σε έναν δικό μου φανταστικό κόσμο, βλέποντας τον εαυτό μου συνέχεια στον καθρέφτη πανέμορφη, απ’ότι μου λένε οι γύρω μου γιατί εγώ δεν το θυμάμαι, αλλά ακόμα όχι όσο αδύνατη ήθελα.. Έφτασα τα
Προσπάθησα, πραγματικά προσπάθησα. Βγαίνοντας από το νοσοκομείο έτρωγα λίγο κάθε μέρα. Τις περισσότερες φορές όμως το έκανα μετά εμετό. Το μικρόβιο όπως το έχω ονομάσει ήταν πιο δυνατό από μένα και έτρωγε το μυαλό μου και την λογική που μου είχε μείνει. Το αποτέλεσμα ήταν, για να μπορέσω να αντιμετωπίσω αυτόν τον εσωτερικό πόλεμο που υπήρχε μέσα μου, να αρχίζω να κόβομαι στους καρπούς μου κάθε φορά που αναστατωνόμουν. Οι καρποί έγιναν πόδια και πάει λέγοντας. Πάθαινα κάτι σαν κρίσεις όπου χανόμουν για λίγο, κοβόμουν και γυρνούσα στην πραγματικότητα μετά από λίγο και έβλεπα τα κατορθώματα μου, αίματα και ένα χέρι σε φέτες. Εκείνη την ώρα δεν σκαφτόμουν τίποτα, κοίταζα τον τοίχο για πολλή ώρα, δεν ένιωθα τον παραμικρό πόνο, μόνο μια υπέροχη ανατριχίλα που με ηρεμούσε. Είχα κοπεί ακόμα και σε δημοσίους χώρους ρισκάροντας να με πάνε πάλι στο νοσοκομείο αλλά κάπως κατάφερνα πάντα να ξεφύγω. Η ειρωνεία είναι πως είχα πάντα την λογική μετά να πλύνω τις πληγές και να τις προσέξω. Όχι πάντα όμως, κάποιες φορές ανέλαβε τον ρόλο της νοσοκόμας η μητέρα μου, κάτι για το οποίο τώρα νιώθω τύψεις γιατί ξέρω πόσο δύσκολο της ήταν. Κατά την περίοδο αυτόν πήγαινα σε ψυχολόγο και σε ψυχίατρο η οποία μου έδινε όλο και πιο δυνατά φάρμακα. Από αντικαταθλιπτικά μέχρι αντιψυχωτικά και άλλα. Τίποτα όμως δεν βοηθούσε. Η ψυχίατρος μου εξήγησε πως ο λόγος που το κάνω είναι διότι από το κόψιμο εκρήγνυται μια ουσία στον εγκέφαλο που είναι αντίστοιχη της κοκαΐνης και είναι σχεδόν εθιστικό. Σοκαριστικό..
Θυμάμαι χαρακτηριστικά κάτι που μου είπε η ψυχίατρος και δεν το κατάλαβα παρά μόνο μετά από πολλά χρόνια. Είπε πως αν αυτήν την ενέργεια που έβγαζα για να κάνω αυτό το κακό στον εαυτό μου την έβγαζα σε άλλα πράγματα θα είχα καταφέρει θαύματα. Πόσο δίκιο είχε.
Έκανα και το λάθος να σταματήσω από μόνη μου τα φάρμακα, γιατί επιτέλους είχε βρεθεί ένα φάρμακο που έκανε δουλειά. Χωρίς να το καταλάβω άρχισα να τρώω λίγο και η ψυχίατρος μου ανέβασε τις δόσεις. Τρομοκρατήθηκα όμως γιατί στην πραγματικότητα δεν ήθελα να γίνω καλά. Σταμάτησα έτσι να πηγαίνω και στην ψυχίατρο και την ψυχολόγο. Πίστεψα πως αυτό ήταν, το κακό είχε περάσει αφού προσπαθούσα από μόνη μου να τρώω λίγο, όταν ήθελα εγώ. Οι γονείς μου δεν κατάλαβαν ποτέ πως σταμάτησα μόνη μου τα φάρμακα. Έλεγα πως τα έπαιρνα και κατάφερα με διάφορα επιχειρήματα να τους πείσω πως δεν χρειάζομαι πια βοήθεια. Αν υπάρχει κάτι που έμαθα τότε ήταν να λέω ψέματα και να διαστρεβλώνω τις απόψεις των γείρω μου υπέρ μου.
Αυτά τα τελευταία 7 χρόνια από την ώρα που θα ξυπνήσω το πρωί μέχρι την ώρα που θα πέσω να κοιμηθώ το βράδυ σκέφτομαι τι θα φάω, αν θα φάω, πως είμαι, αν πάχυνα, τι θα φορέσω για να νιώσω καλά με το σώμα μου.. Υπήρξαν περίοδοι που ήμουν θεωρητικά καλά, που παρόλο που σκεφτόμουν όλα τα προηγούμενα έτρωγα κανονικά. Υπήρχαν όμως και άλλοι περίοδοι που δεν ήμουν καλά ούτε στην θεωρία. Έκοβα ότι μπορούσα από την καθημερινή μου διατροφή μέχρι να χάσω κιλά και να νιώσω πάλι πως αξίζω. Όμως στο δικό μου το μυαλό ότι και να έτρωγα ήταν κακό.
Το πρώτο χτύπημα δεν άργησε να έρθει. Άρχισα να έχω εντόνους πόνους στην μέση μου. Πήγα σε ορθοπεδικό, πήγα σε φυσιοθεραπευτή, ξαναπήγα σε άλλον ορθοπεδικό. Έκανα διάφορες θεραπείες, από φάρμακα και ενέσεις μέχρι βελονισμό αλλά ο πόνος παρέμενε. Μέχρι που πήγα στον τέταρτο γιατρό ο οποίος μου ζήτησε το ιστορικό μου και αμέσως μου έβγαλε την διάγνωση. Είχαν ατροφήσει οι μυς στην μέση μου με αποτέλεσμα να μην είναι σταθεροί οι σπόνδυλοι μου. Στεναχωρήθηκα πάρα πολύ αλλά δεν μπορώ να πω πως μετάνιωσα. Ήταν πέρα από τις δυνάμεις μου να το ελέγξω και δεν ήταν κάτι που μπορούσα να το αλλάξω. Αλλά δεν τελείωσε εκεί. Με έστειλε να κάνω εξετάσεις για οστεοπόρωση που το θεώρησα αστείο αλλά δεν ήταν. Είχα μεγάλο ποσοστό οστεοπόρωσης, κάτι που είναι μη αντιστρέψιμο. Κι όλα αυτά από την νευρική ανορεξία.
Υποσχέθηκα να προσέξω τον εαυτό μου αλλά δεν ήμουν αρκετά δυνατή. Έτσι άρχισα να ψάχνω άλλες λύσεις. Ξεκίνησα με το να παίρνω διαιτητικά χάπια. Έφτασα στο σημείο να έχω δοκιμάσει σχεδόν όλων των ειδών χάπια που υπάρχουν στην αγορά. Αποτέλεσμα ακόμα δεν ξέρω αν έχουν γιατί έτσι κι αλλιώς έτρωγα τόσο λίγο που επόμενο ήταν να χάνω κιλά. Ακόμα δεν ήμουν όμως ευχαριστημένη. Οπότε ανακάλυψα τα καθαρτικά. Δεν θα άφηνα τίποτα να παραμείνει στο σώμα μου περισσότερο από ότι χρειαζόταν. Όλα αυτά χωρίς να το λέω σε κανέναν βέβαια. Κι όταν το έλεγα με κοίταζαν με λύπηση και προσπαθούσαν να μου βάλουν μυαλό ή να μου κρύψουν τα χάπια και τα καθαρτικά. Εννοείται πως εγώ τα έβρισκα πάντα ψάχνοντας ντουλάπια και συρτάρια. Είχαν ήδη περάσει περίπου 5 χρόνια και μέσα σε αυτά πολλές φορές υπέκυψα στον πειρασμό να κοπώ κάθε φορά που δεν άντεχα να αντιμετωπίσω μια κατάσταση ή πιο σωστά να αντιμετωπίσω τον εαυτό μου.
Πέρασε έτσι ο καιρός με σκαμπανεβάσματα στην ψυχολογία και στην διάθεση. Κατέληξα να φοβάμαι το φαγητό όλο και πιο πολύ, νόμιζα πως έκανα σωστή διατροφή ενώ στην πραγματικότητα είχα κόψει τα περισσότερα όπως υδατάνθρακες και πρωτεΐνες και να τρεφόμουν σχεδόν αποκλειστικά από λαχανικά και φρούτα. Έκανα δικούς μου συνδυασμούς που νόμιζα πως ήταν η σωστοί και που κυρίως δεν με έκαναν να αισθάνομαι άσχημα με τον εαυτό μου. Γιατί όταν ένιωθα άσχημα τα έβαζα με εμένα, γιατί εγώ δεν ήμουν όπως έπρεπε και η αυτοπεποίθηση μου έπιανε πάτο.
Φέτος λοιπόν έκανα το μεγάλο βήμα. Είχα φτάσει στο σημείο να έχω βάλει κιλά τρώγοντας την ελάχιστη ποσότητα που θα μπορούσα. Δεν καταλάβαινα τον λόγο, ένιωθα απαίσια και ήμουν πολύ κοντά στο να ξαναπέσω στην αρρώστια. Πολύ φοβισμένη πήγα στην διαιτολόγο νομίζοντας πως θα μου έδινε μια διατροφή που θα αρνιόμουν κατηγορηματικά να ακολουθήσω. Μου ζήτησε να την εμπιστευτώ και να είμαι στρατιωτάκι. Το έκανα. Το αποτέλεσμα είναι αυτήν την στιγμή που γράφω να έχω χάσει πέντε κιλά, μόνο λίπους, τρώγοντας αυτά που μου αρέσουν και χωρίς να πιέζω τον εαυτό μου. Και μονό στην σκέψη αυτήν έχω κλάψει πολλές φορές από συγκίνηση νιώθοντας να έχει φύγει από πάνω μου ένα τεράστιο βάρος, το οποίο δεν είναι τα κιλά που έχασα. Είναι η συνειδητοποίηση πως μπορώ πλέον να έχω την ελπίδα πως θα έρθει μια μέρα που θα μπορέσω να πω πως είμαι καλά και να το εννοώ. Έχω βρει το χρώμα μου και το σώμα μου, μου δείχνει καθημερινά πως νιώθει καλά. Δεν είναι όλες οι μέρες εύκολες και κυρίως δεν είναι εύκολο να δεχτώ τους πραγματικούς λόγους που με έφεραν σε αυτήν την κατάσταση και αυτήν την αρρώστια. Όμως αυτός είναι ο επόμενος στόχος μου, να αντιμετωπίσω την πραγματική αιτία. Όχι ακόμα, αλλά κάποια μέρα. Είμαι αρκετά συνειδητοποιημένη για να ξέρω πως έχει να κάνει με την αίσθηση του έλεγχου. Όταν θέλεις να έχεις τον έλεγχο των πραγμάτων αλλά δεν μπορείς, έχεις την ανάγκη να ξεσπάσεις κάπου. Δυστυχώς εγώ ξέσπασα στον εαυτό μου, όπως και πολλοί άλλοι άνθρωποι. Ακόμη και τώρα που είμαι καλύτερα υπάρχουν φορές που αν έχω φάει λίγο παραπάνω νιώθω πολύ άσχημα, χοντρή και κατευθείαν πάω να αγοράσω διαιτητικά χάπια για να σώσω το ”κακό” που έκανα.
Έμαθα πολλά μέσα από αυτήν την αρρώστια, ψυχανάλυσα τον εαυτό μου άπειρες φορές και αυτό που κατάλαβα είναι πως όλα και όλοι παίζουν ρόλο. Οι γονείς , η κατάσταση που ζεις μεγαλώνοντας μέσα στο σπίτι σου, ο κοινωνικός περίγυρος και πολλά ακόμα. Η δύσκολη περίοδος της ανορεξίας δεν είναι το ξέσπασμα της αρρώστιας αλλά η διαδρομή της ανάρρωσης και οι συνέπειες. Πολλά σωματικά προβλήματα, στην περίοδο, μυϊκά, σκελετικά, προβλήματα στο στομάχι, μέχρι και κύτταρα του εγκέφαλου που έχουν ατροφήσει. Τα ψυχολογικά προβλήματα είναι όμως χειρότερα. Μια απίστευτη ανασφάλεια που εκφράζεται σε όλους τους τομείς της ζωής, κατάθλιψη που μπορεί να έχει τραγικά αποτελέσματα και το κυριότερο, να χάνεις τον εαυτό σου.
Η ερώτηση που έχω δεχτεί πολλές φορές είναι τι μπορεί να κάνει κάποιος που είναι στο κοντινό περιβάλλον για να βοηθήσει. Δυστυχώς η απάντηση μου είναι όχι πολλά. Το να προσπαθήσει ένας γονέας να επιβληθεί της κατάστασης θα έχει μόνο αντίθετα αποτελέσματα. Ακόμα και ο εκφοβισμός με παραδείγματα άλλων ανορεξιών περιπτώσεων δίνει μόνο ένα πιο δυνατό κίνητρο για τον άρρωστο και παραδείγματα για το τι μπορεί να κάνει για να συνεχίσει την πορεία του. Η συμπαράσταση είναι το σημαντικότερο μέσον. Να νιώσει ο άνθρωπος που πάσχει από την αρρώστια πως υπάρχουν άνθρωποι δίπλα του που νοιάζονται, που τον αγαπάνε για αυτό που είναι και δεν τον κρίνουν νομίζοντας πως μπορούν να καταλάβουν μια κατάσταση που δεν μπορεί να γίνει κατανοητή. Ειδικά οι γονείς δεν πρέπει να πιστεύουν σε όλα όσα λέει το παιδί. Πρέπει να επιμένουν ακόμα κι όταν φαινομενικά είναι καλά να έχει βοήθεια από ειδικούς, χωρίς πίεση και χωρίς εκβιασμό.
